Kemal Ataturk: Otac moderne Turske

Kemal Atatürk (1881–1938), rođen kao Mustafa Kemal, bio je vizionarski vođa i osnivač moderne Republike Turske. Njegovo ime zauvijek je povezano sa procesom modernizacije, sekularizacije i izgradnje savremene turske države na ruševinama Osmanskog Carstva.

Atatürk je svoju vojnu i političku karijeru započeo kao oficir Osmanske vojske. Istakao se tokom Balkanskih ratova i Prvog svjetskog rata, ali je njegov živtoni projekat krenuo 1919. godine, kada je pokrenuo Nacionalni oslobodilački rat protiv stranih okupatora. Uspostavljanjem suvereniteta i potpisivanjem Lozanskog ugovora 1923. godine, stvoreni su temelji nezavisne Turske.

Proglašenjem Republike Turske 29. oktobra 1923. godine, Atatürk je postao njen prvi predsjednik. Tokom svoje vladavine, sproveo je niz revolucionarnih reformi. Ukinuo je kalifat i šerijatsko pravo, zamijenivši ih sekularnim pravnim sistemom. Latinica je uvedena umjesto arapskog pisma, a obrazovanje je postalo dostupno široj populaciji. Promovisao je ravnopravnost polova i emancipaciju žena, koje su dobile pravo glasa i pravo da budu birane.

Jedan od ključnih principa njegove politike bio je "kemalizam", zasnovan na šest stubova: republikanizam, sekularizam, nacionalizam, etatizam, populizam i reformizam. Ovi principi i danas oblikuju politički i društveni identitet Turske.

Atatürk je preminuo 10. novembra 1938. godine, ali njegovo nasljeđe ostaje duboko ukorijenjeno u turskoj istoriji. Smatra se nacionalnim herojem i simbolom modernizacije. Njegovo ime nosi, ne samo politički značaj, već i univerzalnu poruku o važnosti obrazovanja, jednakosti i progresivnih reformi.

Atatürkova vizija transformisala je Tursku u modernu naciju.

cover photo: richardlangworth.com